Zawód tłumacza można określić jako bardzo specyficzny i wymagający. Liczą się w nim bowiem nie tylko umiejętności takie jak doskonała znajomość języka, jego gramatyki i zasad wymowy, ale także pewnego rodzaju wyczucie i intuicja.

Nieodłącznym komponentem dobrego tłumaczenia jest jego styl – z jednej strony tłumacz musi zachować sens i stylistykę zawarte w materiale oryginalnym, z drugiej jednak musi ubrać je w odpowiednie słowa.

Czy rzeczywiście tłumaczenie może być albo piękne albo wierne – od czego zależy sposób przekładu książki czy innej publikacji? Czym są te dwa rodzaje przekładów i jak stosuje się je w praktyce?

słownik

Tłumaczenie wierne – czym jest?

Mogłoby się wydawać, że przekłady wierne oznaczają dosłowny przekaz każdego zdania z oryginału na język docelowy. Ale oczywiście sytuacja taka w praktyce nie może mieć miejsca, bowiem prowadziłoby to do tak zabawnych błędów jak znane już nam wszystkim doskonale tłumaczenie wyrażenia “z góry dziękuję” jako “thank you from the mountain”.

Dosłowne tłumaczenie tekstu możemy znaleźć w automatycznych aplikacjach translatorskich. Dosłowność oznacza, że zachowana zostaje kolejność i liczba słów zawartych w tekście źródłowym bez zachowania poprawności docelowego języka. Wierność przekładu to jednak znacznie więcej niż dosłowność i wbrew pozorom wymaga czasem sporych pokładów kreatywności. Wiernie nie znaczy więc dosłownie.

Kiedy jest stosowane?

Aby więc nieco lepiej zrozumieć różnice między przekładem wiernym a pięknym, warto wiedzieć, kiedy się używa każdego z nich. Tłumaczenie wierne stosowane jest w przypadku tekstów:

  • prawniczych,
  • medycznych,
  • technicznych,
  • instrukcji obsługi,
  • tekstach ekonomicznych i naukowych.

W przypadku tych przekładów niezwykle istotnym jest, aby zachować sens informacji zawartych w tekście źródłowym. W tłumaczeniach specjalistycznych i tekstów naukowych należy zachować wszystkie konkrety, bez opisów i zbędnych ozdobników. To zwięzłe dokumenty i tak powinny być traktowane. Powinna zrealizować je doświadczona i profesjonalna agencja tłumaczeń. Zachowanie wszelkich reguł dotyczących przekładu to niezwykle istotna kwestia.

Tłumaczenie piękne

Dosłowność możemy zarzucić w czasie tłumaczenia poezji i literatury, ale i tutaj należy znaleźć kompromis między wiernością a stylem. Autor przekładu może pozwolić sobie na pewną dowolność przekładu, ale trzeba pamiętać, że twórca dzieła, używając określonych słów i zwrotów, stworzył pewną rzeczywistość i warto byłoby oddać ją także w tłumaczeniu.

Trudność dla tłumaczy polega więc na tym, aby z jednej strony zachować sens, a z drugiej strony styl. Czytelnik musi dobrze wiedzieć co zostało zawarte w tekście oryginalnym, ale także otrzymać przekład zachowujący piękno i specyfikę swojego języka ojczystego.  

Tło kulturowe i słowa nieprzetłumaczalne

Każdy bez większych problemów zrozumie tekst opisujący tło kulturowe tekstu napisanego w swoim języku ojczystym. Ale co w przypadku, kiedy tłumaczymy tekst zawierający kontekst niezrozumiały dla docelowego czytelnika? Jeśli pewne słowa czy zwroty przetłumaczymy dosłownie z języka obcego, odbiorcy nie będą widzieli w nich sensu.

W takich sytuacjach, aby dobrze oddać treść dzieła, tłumacze często stosują tłumaczenia opisowe, które będą w stanie oddać myśli i intencje autora oryginalnego utworu literackiego.

Ogromnym wyzwaniem dla każdego tłumacza są natomiast słowa opisujące pewne pojęcia, które nie mają odpowiednio zwięzłego odpowiednika w języku docelowym. Dobry przykład stanowi tu szkockie słowo “tartle”, które oznacza chwilę zawahania występującą w momencie, kiedy mamy kogoś przedstawić, lecz zapomnieliśmy jego imienia. Włoskie słowo “culaccino” określa natomiast ślad, jaki na stole zostawia wilgotna szklanka. Przykładów można wymieniać setki, a wszystkie je łączy to, że nie da się ich przetłumaczyć jednym słowem. Wierne przeniesienie tych znaczeń między kulturami wymaga nie tylko wiedzy, ale także sporej dawki kreatywności w znalezieniu odpowiednich słów do ich zwięzłego opisania.

Tłumaczenie wierne vs piękne – różnice między nimi wydają się oczywiste, a decyzja o wyborze stylu wynikają przede wszystkim z rodzaju tekstu źródłowego oraz oczekiwań czytelników przekładu.

[Głosów:2    Średnia:3.5/5]

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here